“ҮЧ БУРЧТУКТАР ӨЛКӨСҮ ТУУРАЛУУ УЛАМЫШ”

49,747 Бардыгы /

2017-жыл- “Ыйман, адеп жана маданият” жылына карата уюштурулган, 7-класстын геометрия курсунун алкагында даярдалган

деп аталган 1сааттык класстан тышкаркы иш-чаранын иштелмеси.

Математика мугалими: Абдумажитов Бактыяр Муталович.

Сабактын темасы:- Быйылкы “Ыйман, адеп жана маданият” жылына карата уюштурулган, геометрия курсунун алкагында, “Үч бурчтуктар жана алардын түрлөрү” –деген теманын негизинде даярдалган “Үч бурчтуктар өлкөсү тууралуу уламыш”- деп аталган класстан тышкаркы иш-чара.

Сабактын максаты:

А) Окуучулар быйылкы “Ыйман, адеп жана маданият” жылына карата уюштурулган, геометрия курсунун алкагында даярдалган, “Үч бурчтуктар өлкөсү тууралуу уламыш” сабагында геометрия курсунун “Үч бурчтуктар жана алардын түрлөрү” – темасы боюнча кайталап түшүнүк алышат.

Б) Окуучулар бүгүнкү сабакта үч бурчтуктар жана алардын түрлөрүнүн ар биринин өзүнүн орду жана эрежелердин бузулбас экендигин билишет.

В) Окуучулар бүгүнкү сабакта жекече жана топто иштөө менен жекече чечим чыгара билүүгө, өз ара жардамдашууга, ынтымакка жана достукка, ыймандуулукка жана адептүүлүккө, маданияттуулукка, биримдикке жана мекенчилдикке тарбияланышат.

Г) Мектеп менен ата-эненин ортосундагы байланышты чыңдоо.

Сабактан күтүлүүчү натыйжалар: Сабак өз максатына жетти деп билебиз , эгерде:

А) Окуучулар Быйылкы “Ыйман, адеп жана маданият” жылына карата уюштурулган, геометрия курсунун алкагында даярдалган “Үч бурчтуктар өлкөсү тууралуу уламыш” сабагында геометрия курсунун “Үч бурчтуктар жана алардын түрлөрү” – темасы боюнча кайталап түшүнүк алышса.

Б) Окуучулар бүгүнкү сабакта үч бурчтуктар жана алардын түрлөрүнүн ар биринин

өзүнүн орду жана эрежелердин бузулбас экендигин билишсе.

Сабакты жабдылышы: Темага байланыштуу сүрөттөр, чиймелер, ырлар, бор, сызгыч, транспортир ж.б.

Сабактын жүрүшү: 1.Уюштуруу.

2.Сценарий боюнча өтүлөт.

(Алдын ала окуучуларга жөндөмүнө жараша ролдор бөлүштүрүлөт. Сабак өткөн мугалим өзүнүн чыгармачылыгы менен мазмунун бузбай, өзгөртсө, кошумчаласа болот.)

Сабактын ыкмасы: Кайталоо, Сахна-сабак.

Сабак аралык байланыш: Адабият, адеп, сүрөт,тарбиялык саат,

Сабактын тиби: Класстан тышкаркы иш.

2016-2017-окуу жылы. Ала-Бука району, Үч-Терек орто мектеби.

Мугалим:

-Саламатсыздарбы урматтуу коноктор- мугалимдер , ата-энелер, окуучулар.

Жергебизде тынчтык, ар бирибизде ден-соолук, арабызда ынтымак болсун. Быйылкы “Ыйман, адеп жана маданият” жылына карата уюштурулган, 7-класстын окуучулары менен биргеликте геометрия курсунун алкагында “Үч бурчтуктар жана алардын түрлөрү”- деген теманын негизинде даярдалган “Үч бурчтуктар өлкөсү тууралуу уламыш”- деп аталган класстан тышкаркы иш-чарабызга күбө болуңуздар.

Урматтуу коноктор, сиздерди “Үч бурчтуктар өлкөсүнө” саякатка чакырабыз.

Айдай-алып баруучу:

-Геометрия ааламында мейкиндик,

Мейкиндикти жара кескен тегиздик.

Тегиздиктен орун алган фигуралар дүйнөсүндө

Жашап келет кооз өлкө –“ Үч бурчтук”- деп аталган,

Өздөрүн Тегиздик-Эненин балдары атап алган.

Булар жөнүндө бир окуя билемин,

Бирок билбейм канчасы чын, канчасы жалган,

Канчасы бизге жетип, канчасы унут калган.

Себеби: бул уламышты мага чоң атам айткан,

Ага айтыптыр өзүнүн чоң атасы,

Ошондуктан алдын –ала кечирим сурайм,

Анча-мынча кезигип калса катасы.

Өлкөсүндө тынчтык орноп турчу экен,

Бурчтарында булбул сайран курчу экен.

Чокусунан бүркүт шаңшып, айланып,

Жактарында гүлдөр жайнап турчу экен.

Чындыгында бул өлкөнүн энеси-,

Тегиздик –Эне сыртынан колдоп, сыртынан коргоп турчу экен.

Айдай алып баруучу: Алниса сиздерге “Үч бурчтук өлкөсү” тууралуу кыскача маалымат берет:

Алниса:

Үч бурчтук өлкөсүнүн качан негизделгени белгисиз. Биз билгенден жашап келе жатат, жашай берет. Аалам алкагында жайгашкан тегиздиктин чок ортосунда жайгашып, үч тарабынан Төрт Бурчтук өлкөсүнүн Тик бурчтук, Трапеция, Параллелограмм областтары менен чектешип турат, жана алар менен тыгыз байланышта.

Ошондой эле мейкиндиктеги Пирамида, Конус сыяктуу мамлекеттер менен да алака түзүп келет. Негизги кирешеси : чет өлкөлөргө курулуш тармагындагы тактыкты экспорттоодон түшөт.

БДФУнун абройлуу тизмесине катталган. (БДФУ- Бүткүл Дүйнөлүк Фигуралар Уюму)

Үч бурчтук өлкөсү үч партиядан түзүлгөн парламенттик башкаруудагы мамлекет.

Мамлекеттик акча бирдиги: Бурчек. 1 бурчек 100 долларга барабар.

Логотиби:

Көз карандысыз мамлекет катары атрибуттарга

желеги: герби:

Гимни: Хор:

Мекен болуп учсуз, чексиз тегиздик,

Тегиздикте тынч деңиздей бейпилдик,

Эчен кылым мурас калган урпакка,

Эсеп жеткис байлык өңдүү эркиндик.

Кайырма: Үч бурчтук, үч бурчтук,

Күч кубаты зор өлкө,

Карегимдей ыйык сактай берели

Үч бурчтук, үч бурчтук,

Бүт турпаты бай өлкө,

Бузбай сактап урпактарга берели.

Чокулары бийиктикке умтулган,

Чек арасы жактарынан куралган.

Биздин мекен келечеги кең өлкө,

Бир бурчуна батып кетет бүт аалам.

Кайырма:

Урааныбыз: Хор: “Чокудай бийик, Жактардай бекем, Бурчтардай кенен болобуз”.

Алниса:

Үч бурчтук мамлекетинин негизги мыйзамдары(кыскартылып берилди):

-Берилген үч чекит тегиздиктин гана бетинде жатышы керек.

– Тегиздиктеги чекиттер бир түз сызыкта жатууга болбойт.

-Берилген чекиттер кесиндилер менен гана туташтырылууга тийиш.

– Үч бурчтуктун бир жагынын узундугу калган эки жагынын узундугунун суммасынан кичине болушу керек.

– Үч бурчтуктун ички бурчтарынын суммасы 180⁰ка барабар.

– Үч бурчтуктун периметрин табуу үчүн үч жагынын узундуктарын суммалоо керек.

-Аркандай үч бурчтуктун чоң жагынын каршысында чоң бурч жатат.

-Үч бурчтуктун чокуларынын, жактарынын жана бурчтарынын укуктары жана милдеттери бирдей жана эрежелерге ылайык корголот.

Айдай-алып баруучу:

Тегиздиктин бетине койобуз үч чекитти, А, В, С.

Чекиттерди туташтырат дагы үч кесинди . АВ, АС, ВС.

Пайда болгон фигура үч бурчтук аталат, АВС.

Үч бурчу менен үч жагы-элементтери негизги. В

А С Үч бурчтуктун түрлөрүн,

Өздөрү айтсын ,,сүйлөсүн.

Мени айтай кеттиң деп ,

Дагы бирөө капа болуп жүрбөсүн. В

Тең капталдуу үч бурчтук:

-Тең капталдуу үч бурчтук деген-мен,

Себеби: Каптал жактарым тең.

Негизимде жаткан бурчтарым да

Барабар бири-бири менен. А С

Мында, АВ ═ ВС

∟ВАС ═ ∟АСВ

Тең жактуу үч бурчтук:

-Атым айтып тургандай

Жактарым дагы,

Бурчтарым да бири бирине барабар.

Мага баары бип-бирдей, негизиме түшүрүлгөн:

Биссектриса да, медиана да, бийиктик да

Айырмасы жок мен үчүн.

Мында : АВ ═ ВС А А С

Түрдүү жактуу үч бурчтук: В

Менде болсо тескерисинче,

Баары башкача, С

Бурчтарым да, жактарым да түрдүү

Ээ болот чоңдуктарга узундуктарга

Мында: АВ ≠ ВС≠ АС А

Үч бурчтук дегендин баары бирдей көрүнөт,

Бирок, булар бурчтары боюнча да үчкө бөлүнөт.

Эми өздөрү жөнүндө өздөрү айтып беришсин,

Кең бурчтуу үч бурчтук: С

Кең бурчтуу үч бурчтукта

Бир бурчу гана кең болот,

90⁰тан чоң болот. А

Калган бурчу тар болот

90⁰тан кем болот

Мында, ∟АВС > 90⁰, ∟АСВ < 90⁰ ∟ВАС < 90⁰

Тар бурчтуу үч бурчтук: В

Менин бардык бурчтарым тар болгондуктан,

Тар бурчтуу үч бурчтук деп аталам.

бурчтарым тар болгону менен

Пейилим кенен

Бурчтарымдын чени баарысыныкы 90⁰ тан кичине.

∟АВС < 90⁰, ∟АСВ < 90⁰ ∟ВАС < 90⁰

А С

Тик бурчтуу үч бурчтук:

Бир бурчум тик, экөөсү тар

Тик бурчум 90⁰ка барабар

Тик бурчтуу үч бурчтук деп аталган ушундай үч бурчтук бар.

∟ВАС ═ 90⁰ ∟АВС < 90⁰, ∟АСВ < 90⁰

А С

Айдай-алып баруучу:

-Өзүңүздөр күбө болгондой,

Биринин бурчу кең, биринин бурчу тик, бүрөөсүнүкү тар,

Бирок баарысынын эле ички бурчтарынын суммасы 180⁰ка барабар.

Эми үч бурчтуктарды чийүү үчүн колдонулган куралдар менен таанышалы:

Бор-Нуржигит (реп):

-Кана тыңша бол,

Менин атым бор.

Сабак түшүндүргөндө

мугалимге болом кол.

Эмгегим зор.

Кээде тепсендиде калып,

Болуп калам кор.

Доскада турамын,

Жаз десе жазамын ,

Сыз десе сызамын.

Кыскасы өңүмдөй ак кызмат кыламын.

Сызгыч-Шумкар:

-Түз сызыкпы, шоолабы, кесиндиби,

Баары менин колумдан чыгат.

Мугалимби, окуучубу,

Доскагабы, кагазгабы баары бир мени менен сызат.

Бор эле эмес сызгыч деле элге кызмат кылат.

Сүйлөмө сабактарда керегибиз жок,

Алгебра , геометрияда дайым жумуш чыгып турат.

Дайым бизди пайдаланышат,

Колу менен сызгандар болуп калышат уят.

Транспортир-Бекзат:

– Бурчтун канча ченемин, мына мен айтып беремин,

Туура өлчөөнү билсең болду сен,

Калганы менден.

Бурчтун үстүнө койобуз,

ары-бери бурабыз.

Анан өзүбүз күбө болобуз,

эсиңерде болсун менин өлчөө бирдигим- градус.

Градусту майдалап бөлсөк болот мүнөттөргө,

Бир градус барабар 60 мүнөткө.

Эми кыскартайын калганын,

Мектепте толук айтып берет да эжекейиң,агайың.

Гүлазем: Биссектриса:

-Биссектраса,биссектриса, кандай гана уккулуктуу, кандай гана жагымдуу,

Уксаңар, -Бис-сек-три-са,- шаңдуу бекен,

Эми мен өзүм жөнүндө айта кетсем,

Кайсы бир чокудан чыгам,

Өзүм чыккан бурчту тең экиге жарып өтөм. В

АД-биссектриса,

Мында: ∟ВАД ═ ∟ДАС

А С

Мирлан-Медиана:

-Мен, мен деген, – Медиана,

Бирөөлөр мурда уккан, бирөөлөр эми гана,

Өзүм жөнүндө түшүндүрүп айтайын, бери кара,

Биссектриса чокудан чыгып бурчту тең экиге бөлсө,

Мен деле ошол чокудан чыгам,

Ары-бери карап көрөм.

Бирок мен бурчту бөлбөй, карама-каршы жакты тең экиге бөлөм,

Түшүндүңөрбү, мен деген медиана болом. В

АД- медиана Д

Мында ВД ═ ДС

А С

Бекзат-Бийиктик:

-Мадианага окшоп мактанчаак болбосом да, өзүмдү тааныштырганы турам.

Мен деле буларга окшоп чокудан чыгам,

Эки жакка көңүл бурам,

90⁰ тук бурчту пайда кылам,

Карама-каршы жак менен,

Белгилүүмүн Бийиктик деген ат менен. В

ВД- бийиктик,

Мында ВД ═ АС

Же, ∟ АДС ═∟ВДС ═ 90⁰ А С

Айдай-алып баруучу:

Айтып берейин билген, билбегенге,

Ушундай бир капарсыз күндөрдө.

Ооматсыздык , бактысыздык дегендер,

Ойдо жок жүргөндө.

Жашоонун түсү өзгөрдү,

Ушак,айың, күбүр, шыбыр жүрдү,

Акыры бышып, жетилдиби, кайсы бир чогулушта ачыкка чыкты,

Жаман ылаң жуккандай баарына жукту.

Эми, көз менен көргөндөй болобу,

Көңүл бурсаңыздар, өзүбүз күбө бололу:

Канайым: : (чоку)

-Менде азыр суроо-талап бар, биз чокулар чекиттербиз, туурабы? Үч бурчтукту сызуу үчүн адегенде чекиттерди койорубуз анык да. Ошол чекиттерди кесиндилер менен туташтырып, үч бурчтукту алабыз, ушундайбы? Эгер чекит болбосо-о, кесиндилер эмнени туташтырат эле да, кайдан болмок үч бурчтук. Кесиндилер экөөңөр өзүңөрдү үч бурчтуктун негизги элементтери атап алып, эл алдында турасыңар мактанып. Андай болсо, биз чокулар кайда калдык, ушул дагы калыстыкпы айткыла. Туура сөздү орду-ордуна койгула, чындык жакка бир а-аз жакын болгула, бизди дагы негизги элемент деп, өзүңөргө кошкула.

Сабира: (Бурч)

-Туура айтасың, чекит деген бардык фигуралардын башталышы экендигин билебиз. Бирок силерди чекит дебей чокулар деп, бутубуз тегиздикте болсо дагы, силерди төбөбүзгө көтөрүп жүрөбүз.

Улара-1: (чоку)

– Эй-эй, айткан сөзүн карагыла, карап көрүп, баалагыла. Чокулар деп чокуңарга көтөрсөңөр, атыңарды үч бурчтук атабастан, мындан ары үч чокулук атагыла, туурабы? А эмнеге болбосун.

Биз качанга тилсиз болуп жашайбыз,

Чокуларды тосуп турат жактары.

Канча кылым үч бурчтук аталдык,

Келгиле эми өлкөбүздү үч чокулук атайлык.

Алмаз:(Чоку)

Көз каранды чоку болуп жүргүчөктү байланып,

Күчтү топтоп, бир чекитке айланып.

Биз өзүнчө өлкө болуп күнкорсуз,

БДФУнун тизмесине катталып:

Керек болсо фигурамын дегендер,

Бири калбай чекиттерден куралган.

Кошуп алсак чекиттердин баарысын,

Биздин колго өтүп кетет бүт аалам.

Талант: (Бурч)

-Мени карап, ойлонуп сүйлөсөңөр,

Мен айтайын эгер өзүңөр билбесеңер.

Силер болгону чекитсиңер. Силерде эч кандай өлчөм да жок, силерди ченей да алышпайт. Силердин үстүңөрдөн маселе да иштей алышпайт. Ал гана эмес силерди өлчөөчү куралдын өзү жок. Кыскасы силер биз бар үчүн гана барсыңар. Аны билбей тим эле тайраңдайсыңар.

Канайым: (чоку)

-Эмне кордук, эмне кордук бул деген,

Жумшак нерсе турбайбы бул тил деген.

Обу жок бурч өңдөнөт,

Ойду тоону ылгабай сүйлөй берген.

Бурч бурч болобу эгер чекит болбосо,

Чекиттерди жактары туташтырып койбосо?

(кесиндиге карап)

Сен деле айтсаң, десең,

Түшүнбөйт окшойт, мен эле айта берген менен.

Айназик: (кесинди)

-Силер айтып жаткандай кесиндилер чекиттерди чектебейт,

Биз силерди туташтырып турабыз.

Чындыгында , чын-чынына келгенде,

Үч бурчтук дегенди мына биз, кесиндилер курабыз.

Жанибек: (кесинди)

-Биз болбосок чоку эмес чекит болуп каласың,

Анан кантип толук кандуу фигура боло аласың.

Андан көрө өлкөбүздө атасак кантет үч жактык,

Ушул сөзүм чындыкпы, кайдан ката табасың.

Улара-2: (кесинди)

-“Айтылбай турган сөз эле, айтылып кетти өзү эле”,

Өлкөбүздү үч чокулук атагыдай сен эмне,

Өзүңдү ошого татыктуу деп ойлодуң беле.

Айткандар туура айтат, чекит эле атың болбосо, сен эч нерсе эмессиң.

Сен билгенди биз деле билебиз,

Бурчтук атпайды мына биз кесиндилер түзөбүз.

Үч бурчтукпу, төр бурчтукпу же көп бурчтукпу,

Ошондуктан биз болобуз өлкөнүн түркүгү, уюткусу.

Биз дагы кеңешип көрдүк.

Бармакты кестик.

Атыбызды үч бурчтук эмес, үч чокулук да эмес,

Үч жактык деп атоону чечтик.

Канайым: (чоку)

-Калыс сөзүн айтат десем, калпыс сөзүн айтат да,

Кайдагыны сүйлөп, кайра беттен алат да.

Керек болсо тегиздиктеги да , мейкиндиктеги да фигуралардын ата-теги биз болобуз. Баары бизден таралат. Баарыңар чекит атанын балдарысыңар. Баарыңардын каныңарда чекит каны агып турат.

Сабира: (бурч)

-Мурдуңардын учун гана көрөсүңөр,

Өлкөнү экиге эмес, минтип үчкө бөлөсүңөр.

“Кайра кирер эшигиңди катуу жаппа”,

Эртең кантип кайрылып келесиңер.

Бекбол: (бурч)

-Ичтен ирип тартибибиз бузулду,

Өздөн чыккан жат дегендер ушулбу.

Баркын билбей баасы бийик тынчтыктын,

Байкабадык уруп кетер кусурду.

-Эркиндик деп ээн ооз сүйлөп, кутуруп,

Эссизди ээрчип, ээн калба утулуп.

“Эсиң барда этегиңди жап”,- деген,

Эсирбегин эртеңкиңди унутуп.

Айдай: (алып баруучу)

-Үч бурчтук өлкөсүнүн төбөсүнө кара булут айланып,

Тегиздик-Эненин балдары бири-бирин укпай калды,

Биринин сөзү бирине жакпай калды,

Бири-бирине жакшы сөз айтпай калды.

Андай дешти, мындай дешти, бир пикирге келе албай,

Баары өзүн мыкты сезди, бирин-бири жеңе албай.

Бир гана Тегиздик-Эне келечекти ойлоп, кейип турду,

Санаага батып, жүрөгүн эзип турду,

Мунун арты жакшылыкка алпарбасын сезип турду.

Нурзада: -(Тегиздик Эне)

-Бейпил турмуштан,

Эркин турмуштан,

жеңил турмуштан тажаган, кежирленген жандар болот турбайбы

Сонун көрүп башка жашоо, кесирленген жандар болот турбайбы.

Баары жакшы, баары жакшы дей берип,

Башаламан күндөр болуп кетерин.

Эркиндик деп эсирип, колдо бардын билбей баркын

Акыр заман күндөр болуп кетерин.

Эркиндикке,бейпилдикке кошулуп өсүп жаткан кайдыгерлик,

Акыр бир күн келип анан түбүбүзгө жетерин,

Билбей калдык.

Тоодой болгон жакшылыкты томуктай эле жамандык,

Кең пейилдик жоомарттыкты кара өзгөйлүк арамдык

Берешендик, айкөлдүктү ичи тарлык, сараңдык,

Акыр бир күн келип анан жеңип кетип, түбүбүзгө жетерин,

Билбей калдык, билбей калдык.

Айдай: (алып баруучу)

Ар кимиси өз чындыгын айтышып,

Улуу чындык жалгыз калды чыркырап.

Бир атанын балдарындай жүрчү эле ,

Арасынан ыдырады ынтымак.

Эске түшөт Крыловдун тамсили,

Эрегишип оюн бербей эч бири.

Асман, сууга, кургакка деп тартышкан,

Арабадай үч бурчтуктун кешпири.

Сабира: (бурч)

Оо, Тегиздик-Энеке,

Биздин журтта жашачу эле теңчилик,

Кайсы жерде бизден кеткен кемчилик.

Өкүнүчтөн күйүп турат өзөгүм,

Неден жаздык, кайдан ката кетирдик.

Нурзада: : (Тегиздик –Эне)

-“Өкүнбөгүн өткөнгө, кейибегин кеткенге”,

Мындай кезде кыла албайсың эч нерсе.

“Бараарсың да келээрсиң, мендей жерди таппассың”- болуп анан,

Кайтып келет мурдуна суу жеткенде.

Сабира: : (бурч)

-Не кылабыз, эмне болот келечек,

Не бир күчтүү өлкөлөргө тэң элек.

Кантип, качан, кайда жана кандайча,

Болуп кетти , ушуларга не себеп.

Бошошомун өзүмдү кармана албай,

Бөлүп кеткен боорумду каргай албай.

Алдыдагы күндөр турат туман болуп,

Акылыма күч келип аңдай албай.

Нурзада: (Тегиздик –Эне)

-Обу жокко теңелип, акылсыздык кылбагын,

Жараткандын сыноосу го бул дагын.

Сыноо деген сынуу эмес – күрөшүү,

Керек жерде ийил, бирок, сынбагын.

Айдай: (алып баруучу)

-Арадан айлар өттү, күндөр өттү,

Өлкөдөгү кризис чегине жетти.

Жактар менен чокулар өз-өзүнчө,

Катталчубуз деп БДФУнун кеңсесине кетти.

Булардын кылганы эч кимге жакпады,

Жакпаган соң эч жерге батпады.

Кетишти эле демдерине нан бышып,

Эми жели чыгып, эси оогон чактары.

Барсаң эле –келегой- деп төргө өткөрбөйт турбайбы,

Жактар менен чокулар күтпөгөн да мындайды.

“Өз агасын агалай албай киши эшигин сагалаган”,

“Өз эшигинин алдынан аккан сууну баалабаган.”

Өздөрүн өздөрү жемелешип ичинен,

Дагы деле кынтык таап бири-биринин ишинен.

Мурун салам айтканды намыс көрүп,

Жакын турган аралыкты алыс көрүп.

Кайсы дубалды барып сүзүштү билбей,

Кимге карап күлүштү билбей.

Чакырганга келбеген ымдаганга зар болуп,

Чалкып жаткан кең дүйнө бут батпаган тар болуп.

Куру намыс баш жарып,

Курган башты куру акыл башкарып.

Чүнчүп, жүдөп жүргөн кезде,

Чындык мээге кирген кезде.

Тээ түпкүрдө уктап калган улуу намыс ойгонуп,

Бизди кайсы кара теке сүздү – деген ой болуп,

Кайтып келди эңсеп, күсөп бул жакты,

Жыйыштырып тумчуктурган уятты.

Канайым: (чоку)

Айназик: (Кесинди)

– Кайтып келдик эңсеп, күсөп бул жакты,

Жыйыштырып тумчуктурган уятты.

Канайым: (чоку)

-Оо, Тегиздик-Энеке,

Жарап берчи ушул жолу керекке.

“Адашкандын айыбы жок”- дешчү эле,

Жол көрсөтчү бизге окшогон, сөз укпаган тентекке.

Айназик: (Кесинди)

-Оо, Тегиздик-Энеке,

Эбеп болчу ушул жолу себепке.

Салып кеттик азапка , каалагандай жазала.

Ансыз деле элге болдук келеке.

Нурзада: (Тегиздик-Эне)

-Шерик болуп душманга тили ширин,

Шарт бөлүнүп кеттиби биримдигиң.

Жээги таш дайрадай бекем элең,

Жек көрдүңөр душмандай бири-бириң.

Жаакташып айтышып турасыңар ,

Жакшы сөздү жар жакка бурасыңар.

Шылтоо кылып кыйкырып айткан сөздү,

Шыбырашып сүйлөсө да угасыңар.

Аралыгың турат го карыш болуп,

Адамдыгың турат го алыс болуп,

Аруу, таза жагыңарды көрбөйсүңөр,

Айткылачы өзүңөр калыс болуп.

Ай-ааламга жарык берер отуң кана,

Алаканга тап берер чогуң кана,

Алыска да алдыга көз чаптырар ,

Ала Тоодой шаңкайган Чокуң кана.

Чыгыш жактан агарган таңың кана,

Чилде өткөрүп, кайрылган жазың кана.

Чогуу болгон илгерки күндөрүң жок,

Чокуларың байлаган Жагың кана.

Айтылган бир акылды укчуң кана,

Арка, жөлөк, бел болуп турчуң кана.

Үч бурчтук атыңды сактап турган,

Үзүлгөндү улуган Бурчуң кана.

Бөлүнбөстөн бөгөтүң болчуң кана,

Бөксө жериң тегиздеп толчуң кана.

Чоочундардын алдында тизелебей,

Чокмор болуп согулчу Чокуң кана

Мурдагыдай маанайың, шаңың кана ,

Мокобогон намысың арың кана.

Көптүн иши дегенде билек түрө,

Көпүрөдөй кызмат кылчу Жагың кана.

Өлкөң үчүн өз жанын кыйчууң кана,

“Өткөн ишке – салават”- кылчуң кана.

Чагымчынын сөзүнө ээрчибестен ,

Чагылгандай өрттөчүү курчуң кана,

Чагылгандай өрт -өзү Бурчуң кана.

Дайра болуп буулугам агыла албай,

Дартым айтып бирөөгө жарыла албай.

Өз майыма мен өзүм кууруламын

Өзүңөрдү өзүңөргө кайрый албай.

Тааныбастан өзүңдүн кимдигңди,

Талашасың басынтып бири-бириңди.

Жарап берер намыска бирөөң барбы,

Жыгытпай кармап калар түндүгүңдү.

Мекен үчүн курмандык чалчуң барбы?

Мертингендин ажатын аччуң барбы?

Чакчалекей убакта калыс болуп,

Чачылганды жыйнаган башчың барбы.

Көп ишине керегин берчүң барбы,

Көңүл дартын айттырбай сезчүң барбы.

Караңгыда көз тапкан көздүүң барбы,

Капилеттен сөз тапкан эстүүң барбы.

Мен ушуну айтышым керек беле,

Мендеги ой мээмди эзет неге.

Жакшы тилек дилиңерге орнобосо,

Жакшы сөздөр тилиңерге келет беле.

Айтылгандын баары эле акыл эмес,

Айкыргандын баары эле баатыр эмес.

Сыйын берип далыңды таптаса да,

Сыр бербеген жат сага жакын эмес.

“Түсү ийгиден түңүлбөйт”,- күлүп жүргүн,

“Түбү бирге биригет”- , билип жүргүн.

Бирөө келип сен үчүн күйүп бербейт,

Бекем сактап, эсиңе түйүп жүргүн.

Кургула кой үстүнө торгой уя,

Куурчагы душмандын болбогула.

Кайдыгер карабастан өзүңөргө

Келечекти, эртеңди ойлогула.

Орноткула кой үстүнө торгой уя,

Ойунчугу душмандын болбогула.

Окуунун баркын билбей ойноп жүрүп,

Ойлобой күндү өткөрүп койбогула.

Бири-бириңе акаарат айтпагыла,

Бирөөлөрдүн эмгегин баалагыла.

Дүйнөнү өзгөртүүнү кааласаңар ,

Өзүңөрдү өзгөртүүдөн баштагыла.

Дүйнөнү өзгөртүүнү кааласаңар ,

Өзүңөрдү өзгөртүүдөн баштагыла.

Сабира: (Бурч)

-Кечирчи, кечир эне балдарыңды,

Сындырдык байкабастан назарыңды.

Дайым төгүп турсаң дагы мээриңди,

Биз кейиттик зээниңди.

Канайым: (Чоку)

-Чоку болуш аста-аста, чекит болуш бир паста,

Деген сөздүн чындыгы бар турбайы.

Чындыгында ойлобоппуз мындайды,

“Кетет дешет бөлүнгөндү бөрү жеп”,

Кайда болсо күч бирдикте турбайбы.

Айназик (Кесинди)

-Кесиндилер туташтырбай,

Кесип кетип бооруңду,

Кээ болоорун билбептирмин,

Башка жактан издептирмин,

Мында турган ордумду.

Сабира: (Бурч)

-Билим күчү болоттой бекемдигин,

Билек күчү куу сүрөөн, бекерлигин.

Кеч болсо да түшүндүк, кечиришип,

Көңүл сынса бүтөлбөйт экендигин.

– Канайым: (Чоку)

“Өткөн өмүр-качкан куш”- экендигин,

Өмүр өтсө кайрылбай кетерлигин.

Кеч болсо да түшүндүк, кечиришип,

“Эчтен көрө кеч жакшы”- экендигин.

Айназик : (Кесинди)

-Ырас жашоо жүз үйрүп кеерлигин,

Ыйман, адеп болбосо бекерлигин.

Кеч болсо да түшүндүк, кечиришип,

“Ырыс алды- Ынтымак” экендигин.

Айдай-алып баруучу:

Ушундай болгон экен деп,

Уламыштан уккан кеп.

Ынтымагың жок болсо ,

Ырдаганың бекер кеп.

Ким кандай түшүндү,

Кимге кандай жетти,

деп аталган 1сааттык класстан тышкаркы иш-чаранын иштелмеси.

Математика мугалими: Абдумажитов Бактыяр Муталович.

Сабактын максаты:

Г) Мектеп менен ата-эненин ортосундагы байланышты чыңдоо.

Сабактан күтүлүүчү натыйжалар: Сабак өз максатына жетти деп билебиз , эгерде:

Б) Окуучулар бүгүнкү сабакта үч бурчтуктар жана алардын түрлөрүнүн ар биринин

өзүнүн орду жана эрежелердин бузулбас экендигин билишсе.

Сабакты жабдылышы: Темага байланыштуу сүрөттөр, чиймелер, ырлар, бор, сызгыч, транспортир ж.б.

Сабактын жүрүшү: 1.Уюштуруу.

2.Сценарий боюнча өтүлөт.

Сабактын ыкмасы: Кайталоо, Сахна-сабак.

Сабак аралык байланыш: Адабият, адеп, сүрөт,тарбиялык саат,

Сабактын тиби: Класстан тышкаркы иш.

2016-2017-окуу жылы. Ала-Бука району, Үч-Терек орто мектеби.

Мугалим:

-Саламатсыздарбы урматтуу коноктор- мугалимдер , ата-энелер, окуучулар.

Урматтуу коноктор, сиздерди “Үч бурчтуктар өлкөсүнө” саякатка чакырабыз.

Айдай-алып баруучу:

-Геометрия ааламында мейкиндик,

Мейкиндикти жара кескен тегиздик.

Тегиздиктен орун алган фигуралар дүйнөсүндө

Жашап келет кооз өлкө –“ Үч бурчтук”- деп аталган,

Өздөрүн Тегиздик-Эненин балдары атап алган.

Булар жөнүндө бир окуя билемин,

Бирок билбейм канчасы чын, канчасы жалган,

Канчасы бизге жетип, канчасы унут калган.

Себеби: бул уламышты мага чоң атам айткан,

Ага айтыптыр өзүнүн чоң атасы,

Ошондуктан алдын –ала кечирим сурайм,

Анча-мынча кезигип калса катасы.

Өлкөсүндө тынчтык орноп турчу экен,

Бурчтарында булбул сайран курчу экен.

Чокусунан бүркүт шаңшып, айланып,

Жактарында гүлдөр жайнап турчу экен.

Чындыгында бул өлкөнүн энеси-,

Тегиздик –Эне сыртынан колдоп, сыртынан коргоп турчу экен.

Айдай алып баруучу: Алниса сиздерге “Үч бурчтук өлкөсү” тууралуу кыскача маалымат берет:

Алниса:

БДФУнун абройлуу тизмесине катталган. (БДФУ- Бүткүл Дүйнөлүк Фигуралар Уюму)

Үч бурчтук өлкөсү үч партиядан түзүлгөн парламенттик башкаруудагы мамлекет.

Мамлекеттик акча бирдиги: Бурчек. 1 бурчек 100 долларга барабар.

Логотиби: