2,112 Бардыгы /

ЕврАзиялык интеграция бизге аралашып кетпөгөө жана дагы биротоло жоголбоого, азыркы цивилизацияда өз ордубузду табууга гана көмөктөшөт.

Чыңгыз АЙТМАТОВ, Кыргыз эл жазуучусу

          Ош облусунда, анын арасында Араван районунда деле экологиялык кырдаал ушул тапта анчалык абат эмес! Андыктан, жаратылыш байлыктарын аеосуз бүлүндүргөндөргө карата катаал жана дагы чукул чаралар гана көрүлүүгө тийиш! Бул туурасында Кыргыз Республикасынын Жаратылыш ресурстары, экология жана техникалык көзөмөл министрлигинин Ош аймактык башкармалыгынын Араван району боюнча башкы тескөөчүсү Рысбек ЮСУПОВ кабарчыбызга курган маегинде эми гана ачыктап олтурат.

-Рысбек мырза, ушул тапта айтылуу Араван жергесинде экологиялык кырдаал деги кантти экен?

-Ош облусуна караштуу Араван районунда ушул тапта экологиялык акыбал стабилдүү десем мен таптакыр жаңылышпаймын. Ошентсе дагы, эсиңиздедир, Араван цемент заводун куруп жатканда жеке ишкер Азамат Арапбаев бизди олуттуу экологиялык катастрофага кептеген эле. Биздин түздөн-түз кеийлигишүүбүздөн кийин гана орчундуу кечмиликтердин баары мыйзам чегинде тең жөнгө  салынып олтурат.

-Кыргызстан, айрыкча Ош жергеси жаратылыш катаклизми, өзгөчө зилзала тилкесинде гана жайланышкан. Андыктан, курулуштардын сапаты болбосо, биз деле Туркияга окшоп бир эле күндө тегиз кыйрап калбайбызбы, ыя?

-Мурун мындай жумуштарды, чындыгында, биз гана  туруктуу

көзөмөлдөөчү элек. Соңку тапта мындай милдет мамлекеттик курулуш жана турак жай агенттигине гана жүктөлгөн.

-Кеңсеңиздин кире беришине – босогосуна залкар мамлекеттик ишмер Исхак Раззаковдун “Бай жашоого болот. Бирок, өрнөктүү жашоо абдан кыйын!” деген учкул сөзүн – осуятын илим коюпсуз. Эмне, бул жетекчини дагыле көзүр тутканыңызбы? Же башка дагы себеби барбы?

-Ооба! Исхак Раззакойдой таптаза жашоону тагдыр көбүбүзгө буюрган эмес! Ошентсе дагы, анын ушул сөздөрүн туу катары тутунуп, мен дагыле көңүлүмдүн төрүндө жана көзүмдүн карегинде бекем гана сактап келатам.

 Танып не. Туңгуч президентибиз Аскар Акаев элибиздин эсинде бар нерселерди талкалагыч, бүлүндүргүч сыңары гана калат. А Апсамат Масалиев күзгүдөй тунуктугу менен тарыхтан өз ордун тапты.  Ал эми буларга чейин республикабызды ийгиликтүү башкарган Исхак Раззаков тазалыктын нукура үлгүсү сыңары дагыле баарыбызга өрнөк болуп калаары шексиз!

-Айтмакчы, Сиздер миң аракетттенип, жарталышыбызды бүлүндүргөндөрдү чекесинен кармаганыңыздар менен аларга дегеле катаал чара көрө албайт турбайсыздарбы?

-Абдан туура баамдапсыздар. Биз чоң мээнет менен жарытылышыбызды бүлүндүргөндөрдү – браконьерлерди эптеп айласын таап кармап жатабыз. Анан аларга ири өлчөмдө жазана (айып пул) деле салып атабыз. Болгону ошол. А калган маселени прокуратура жана милиция жана сот органдары чечип жатышпайбы.

Менимче, бизге  – экологиялык тескөөчүлөргө деле жаратылышты бүлүндүргөндөргө карата кылмыш ишин козгоого, андан ары тергөө укугун дагы ыроолошсо, албетте, мындан баарыбыз тең эле утмакпыз! Биринчиден, экологиялык зордук-зомбулук өлкөбүздө дээрлик тыйылмак. Экинчиден.  иштин көзүн билген адистер гана ошондо тергөөнү абдан калыс жүргүзүшмөк. Үчүнчүдөн, Кыргызстанда жооопкерчлик ого бетер күчөп, ал эми жарандарыбызда жаратылышка сарамжалдуу мамиле бара-бара калыптанмак.

-Рысбек мырза, жыл өткөн сайын Кызыл китепке киргизилген жан-жаныбарлардын жана өсүмдүктөрдүн дагы катары улам суюлуп бартаткансыйт?

-Чындыгында эле ошондой. Муну мен деле танбаймын. Биз браконьерлер менен эле тынымсыз күрөшүп, бул маселени бир жаңсыл чече албайт экенбиз. Эң ириде калк арасында түшүндүрүү, андан ары ар өңүттөгү агартуу жараяндарын – ири маалымат өнөктүктөрүн ого бетер күчөтүүбүз абзел! Ошондо гана мындан баарыбыз тең сөзсүз утабыз!   

          Кепке тарткан: Алишер ТОКСОНБАЕВ, өз кабарчы