2,819 Бардыгы /

Имам Яхье ХЕНДИ – “Имамдар татыктуу жашоо, адам укугу жана диалог үчүн” коомдук уюмунун негиздөөчүсү. Биздин кабарчыбыз аны Ош облусунун Өзгөн районун сапарлап жүргөн чагында кепке тартты.

– Яхье мырза, эмне үчүн Оштогу сапараңызда бул ирет жалаң гана Өзгөн районун жана шаарын тандап кыдырып жүрөсүз?

– Алишер, мен эмдигиче терең ыраазымын. Анткени, 2010-жылдагы кандуу түштүк коогалаңы Өзгөн районун жана шаарын кыя өтпөдүбү. Кандуу кагылыштан бул аймактарды кудай зор сактады. Ошентип, эң башкысы: адамдар кырылып, үйлөр кыйраган жок! Албетте, мында жергиликтүү бийликтер жана дин ишмерлери абдан орчундуу роль ойношту. Алардын ыкчам аракеттерине жана жер-жерлерде байма-бай жолугушууларды уюштуруусуна байланыштуу калк абдан жыш жайланышкан аймак бүтүн жана аман калды.

– Баса, Сиз мен билгенден өмүрүңүздү дайыма тобокелчиликке салып жалаң гана кооптуу аймактарды кыдырат экенсиз. Эмнеге?

– Мунун дагы жөнү бар. Америка Кошмо штаттарында гана эмес, ошондой эле Азияда, Африкада, Европада, Борбор Азияда, Чыгыш Европада жана Жакынкы Чыгышта диндер аралык диалог жаатында лекцияларды байма-бай окуп келатам. Акыркы он төрт жыл аралыгында 63 мамлекеттеги түрдүү конференцияларга катышып, ой-пикирлеримди жана позициямды ачыктадым.
Лекцияларымда гендердик мамиле, үй-бүлөдөгү зордук-зомбулук, жалпы тынчтык, социалдык, экономикалык жана саясий теңсиздик, адилетттүүлүк, эл аралык жана улуттар аралык байланыш жаатына өзгөчө басым жасап жатам.

– Биздин билишибизче, дүйнөлүк жалпыга маалымдоо каражаттары Сизди көбүнчө дин жаатындагы дасыккан адис жана серепчи сыңары да пайдаланып жүрүшөт. Мунун негизги сыры эмнеде?

– Мунун эч кандай деле жашырын сыры жок. Анткени, мен исламдагы аялдар, аялзаты жана гендердик мамиле, Мессинин экинчи жаралышы, Ислам жана биомедициналык этика, ошондой эле Америка Кошмо шаттатарындагы дин жана ислам өңдөнгөн темаларды камтыган көптөгөн материалдардын авторумун.
Соңку тапта дин аралык диалог, ислам жана мусулмандар темасынын алкагында ой-пикирлеримди байма-бай жар салып олтурам.

– Аз күн мурда эл аралык өтө маанилүү конференцияга катыштыңыз. Айып этпесеңиз, ал жерде нелер жөнүндө айтылды?

– Жыйырма биринчи кылымдын олуттуу көйгөйлөрү арай-чарай ортого салынды. Биринчиден, курчап турган чөйрө үчүн бүтүндөй адамзаттын жоопкерчилиги талкууланды. Экинчиден, Араб-Израиль чыр-чатагын тынч өңүттө жайгаруу жагы сунуш этилди. /чүнчүдөн, кедейчиликти (жакырчылыкты) жоюу күн тартибине коюлду. Төртүнчүдөн, дүйнө жүзүндөгү милитаризмдин күчөшүнө каршы айыгышкыс күрөш жарыяланды. Бешинчиден, мусулмандар чөйрөсүндө ишенимди реформалоо жана ислам боюнча түшүнүктү тереңдетүү жагы катуу каралды.
Ошону үчүн Америка Кошмо штаттарын түрө кыдырып, мусулмандар үчүн байма-бай семинарларды өткөрүп, а түгүл жума күнкү намаздарды көбүнчө өзүм жетектеп жатам.

Учурдан пайдаланып Кыргызстандык мусулмандарга – диндештериме айтып коюуга тийишмин:сүйүүгө жана билимге сугарылган жандүйнө, албетте, эч качан урабайт жана түбөлүктүү болот.

Айтмакчы, АКШ мусулмандарынын жолбашчысы, имам Яхье ХЕНДИ 2002-жылы майда ишине берилгендиги жана улуттар арасында тынчтыкты орноткондугу үчүн эл аралык Харт Форд мекемесинин абройлуу сыйлыгына арзыган. А 2009-жылы февралда маңзатка жана зордук-зомбулукка каршы туруктуу күрөшкөндүгү үчүн ФБРдин (АКШнын чалгындоо кызматынын) Балтимор башкармалыгынын атайын сыйлыгы имамга ыйгарылган.

Сүрөттөр автордуку жана Яхье Хендинин архивинен алынды