945 Бардыгы /

          БИШКЕК. Бишкек шаарында АКШнын Кыргыз Республикасындагы элчилиги тарыхый Бурана мунарасын консервациялоо боюнча долбоордун аяктоо аземин өткөрдү. Бул иш-чарага Кыргыз Республикасынын Маданият, маалымат, спорт жана жаштар министрлигинин өкүлдөрү жана башка жергиликтүү өнөктөштөр катышышты.

          Аталган долбоор тарыхый мунаранын бузулган кароол аянтчасынын кыштарын калыбына келтирүүнү, анын жер титирөөгө туруктуулугун сейсмикалык жактан баалоону, консервация тармагындагы кызматкерлердин дараметин жогорулатууну жана мунаранын тарыхын жана маданий маанисин коомчулукка жайылтууну камтыды. Жергиликтүү бейөкмөт уюм жана  Музейдик демилгелер бейөкмөт борбору бул долбоорду АКШ элчилеринин маданий баалуулуктарды сактоо фондунун  каржылоосу аркасында жүзөгө ашырды.

          Ошентип, атайын салтанатта АКШнын Кыргызстандагы элчиси Лесли Вигери сүйлөгөн сөзүндө долбоор Америка Кошмо Штаттарынын кыргыз маданиятына жана тарыхына болгон терең урмат-сыйын жана кыргыз өкмөтү менен өнөктөштүккө умтулуусун көрсөткөндүгүн баса белгиледи. Иш-чарага Маданият министрлигинин өкүлдөрү, Музейдик демилгелер борборунун директору Чолпон Турдалиева жана долбоор боюнча кеңештерин берген Бүткүл дүйнөлүк эстеликтер фондусунун адиси Стивен Баттл дагы катышышты.

          Бул долбоор 2021-жылдын сентябрында башталгандан тартып жергиликтүү жана эл аралык адистер мунаранын кароол аянтчасындагы бузулган кыштарды алмаштырууда жетектеп, мунаранын дубалдарына жааан-чачындын келтирген зыянын азайтышты. Маданият министрлигинин тыкыр көзөмөлү алдында өткөн тендердин жыйынтыгында «Аякс-Теломанит» компаниясы тарыхый жактан так келген реставрациялык кыштарды жасоо жана орнотуу үчүн иргелип алынган. Ошондой эле музей кызматкерлеринин дараметин жогорулатуу боюнча кеңири тренингдер жана калкка маалымат жеткирүү иштери өткөрүлдү. «Бурана күнү» жана «Бурана лагери» иш-чаралары аркылуу, Музейдик демилгелер борбору элчиликтин англис тили боюнча кичи стипендиалык программасынын жаш бүтүрүүчүлөрү менен кызматташып, Бурана мунарасынын маданий эстелик катары маанисин жайылтуу жана ага көбүрөөк конокторду тартуу үчүн ал жөнүндө эл арасында маалыматтуулукту жогорулатуу иштерин дагы кеошо жүргүздү. Мындан тышкары долбоор жергиликтүү адис тарабынан жүргүзүлгөн мунаранын сейсмикалык туруктуулугун баалоосун жана музейдин аймагы боюнча жаңы видео камераларынын коопсуздук максатында орнотулуусун дагы кошо каржылады.

          АКШнын Мамлекеттик департаменти 2001-жылы адамзаттын жалпы маданий мурасын кадырлоо максатында АКШ элчилеринин маданий баалуулуктарды сактоо фондусун түзгөн. Фонд аркылуу АКШнын Мамлекеттик департаменти жыл сайын дүйнө жүзү боюнча уникалдуу жана баалуу маданий мурастарды коргогон долбоорлорду түздөн-түз каржылайт. Фонд каржылаган Кыргыз Республикасындагы буга чейинки долбоорлор Өзгөн күмбөздөрүн сактоо, Кыргыз мамлекеттик тарых музейиндеги уникалдуу алтын коллекциясын калыбына келтирүү жана Жалал-Абад облусундагы 11-кылымдагы Шах-Фазил күмбөзүн сактоону ичине камтыйт.

          Алишер ТОКСОНБАЕВ, өз кабарчы