5,359 Бардыгы /

Биз курт бакпадык. Анткени ажайып Актоок айылы Жалал-Абад шаарынын түндүк тарабынан орун алып адырлуу, тоолуу келип, мээлүүн алкактуу болуп калат. Биздин айыл тарап негизинен алма, алча,  долоно, жаңгак, жийде, кайнаалы,  тал, терек, бака терек, шилби, зараң  сыяктуу ж.б. бак-дарактарга бай десек болот. Төгүлүп-чачылып, жыйнап алганга кол жетпеген учулар да болуп турчу. Кеңиричиликтен улам жолго жакындарын каалагандар үзүп же терип жесе эч ким деле унчукпай, кадыресе көрүнүш болоор эле.

Курт дегеним, мына ушул бажырайып турган тыт дарагы менен пилла курттары илгери багылат эле. (Cүрөт Жалал-Абад шаарынан тартылган). Биз чөл тарапта жашаган тууган-туушкандарга айылчылап келип калганда үйдүн атайын  бир бөлмөсүндө же өзүнчө салынган бир тамда  ушул дарактын кыйылган бутактарындагы жалбырактарды шуулдап жеп жаткан курттарды көрөт элек.  

Анан кийинчерээк биз дагы шаар тургуну болуп калганда тыт дарагына тап коё баштадык. Тоо тараптагылар сыяктуу эле шаардык болуп калгандар деле тыт, гиларс, өрүктөрдү чоочун бирөөлөр жеп жатса кыйратып корушпайт. Кокон гиларстарга эле каракчы сыяктуу коркунучтуу бир нерсени дарактын чоку жагына илип, ала канаттардан корушпаса, ооз ачышпайт.

Жалал-Абад шаарында ар улуттун өкулдөрү жашайт. Илгертээн эле отурукташып калгандардын алакандай жерди деле ажарлуу көрсөтүп, тегерек-четтерин жашылдандырып алгандары менен да шаар чырайлуу көрүнуп турат.

Жылуу, чакан шаарда такси 10 сом менен деле жеткирип коёт. Бирок четтери мөмөлүү дарактар менен кооздолуп турган тар көчөлөрдө жөө журүүнүн өзү да керемет. Анан ошол ары – бери өтүп бара жатып мына момундай мөмөлөрдун жер жайнап турганын жолуктурууга болот. Тепселесем убал болот, деп этияттанып, ийлип турган шактардан каалагандай терип жей баштайсын. Капысынан үй ээси жол тарапка чыгып, көрүп калса деле көрмөксөн болуп, кайра үйүн көздөй шашат. Карабайсызбы, өзүнчө эле ток пейилди…

Ал эми биздин үйдүн жанындагы ушундай тыт дарактарын короодогу балакайлар көрккө бөлөшөт. Дарактын ар кайсы бутактарына отуруп алышып же колдору, же ооздору бошобойт. Жөн жешпейт, тынбай сүйлөп, ырдап, бажырап, шатырап, тапырап, айтор-айтор, ажайып бир укмуш дүйнө болуп кетет.

Мен дагы ушул балакайлар менен чогуу жегенди жакшы көрөм. Мен алардын жанына барып калсам, өздөрү менен өздөрү болуп жатышса дагы бир учурда, “эй эже, бул жагына өтсөңүз сонундары бар, эй, эже сизге буларды алып берейинби”- дешип, жогору тараптан мага бытыйган колдору менен кокучтап сунуп калышат, башы өскүрлөр.

Балакайлар менен чогуу жыргаап тыт жеп жатып, пайити (ыңгайы) келгенде мен дагы сөзгө аралашып, бакылдашып, жүрөктөрү тап-таза бала дүйнөгө баш багып заматта, бир заматта балага айланып калганымды билбей да каламын.

Ал эми курттар болсо ак жибекке айланып кетишет.

  Зирек АСАНОВА, Бишкек шаары